woensdag 13 juni 2012

Respectvolle demotie als oplossing voor de vergrijzing

Stefaan Michielsen van De Tijd* (12/06/12) had een punt met zijn commentaarstuk rond langer werken gisteren, maar hij ging wat  kort door de bocht. Negatieve vooroordelen tegenover oudere werknemers, te weinig kennis van de nefaste invloed van maatschappelijk dominante opvattingen en te weinig visie en moed van werkgevers overschaduwen het hele debat. Dit is de tekst van ons opiniestuk in De Tijd* (13/06/12)

Langer werken wordt gezien als een probleem voor werkgevers en werknemers: maar eigenlijk is het een algemeen maatschappelijk probleem. We hebben nood aan een andere mindset: langer werken is geen issue, het is een FEIT. Pas dan kunnen we kijken naar oplossingen. En die oplossing zit niet in WAT maar in HOE? Waar het echt om gaat, is hoe doe je dat, langer werken?

Even een akkefietje van de baan ruimen.  Een leeftijdsbewust personeelsbeleid? Daar zijn we al lang voorbij. We moeten niet enkel focussen op ouderen, we moeten een personeelsbeleid uitstippelen voor ALLE werknemers, met plaats voor jong en oud. Iedereen weet dat een organisatie die uitsluitend bestaat uit jonge haantjes of uitsluitend uit oude wijzen gedoemd is. Een mix houdt beide groepen alert.

De negatieve vooroordelen tegenover oudere werknemers vliegen ons om de oren. Even voor alle duidelijkheid: niet alle ouderen zijn oud/t, er zijn heel veel individuele verschillen. Hen allemaal over één kam scheren, is onrechtvaardig. Waar ligt het probleem? Ouderen zouden niet mee kunnen in de ratrace en ze zijn te duur. Wel, niet alleen oudere werknemers hebben het moeilijk om te volgen. Meer en meer jongeren worstelen met de ratrace. Ze zijn op zoek naar een evenwichtige work-life balance en hebben geen zin om nog te rennen. Dit is dus geen fenomeen van oudjes alleen.

Dat ouderen te duur zijn, komt omdat loon gekoppeld wordt aan anciënniteit. Als we dit loskoppelen, gaan we voor loon naar werken, niet? Dat betekent dat we misschien wel af zijn van dure oudjes, maar dan krijgen we een ander fenomeen: dure jongeren. Uiteraard is het zo dat we vanaf 45 jaar aftakelen, eerst nog gezapig, later tegen een hels tempo. Maar dat betekent niet dat oudjes niets meer waard zijn. Op oudere leeftijd ontwikkelen mensen andere competenties die jongeren niet hebben en waar werkgevers nood aan hebben. Ze zijn bijvoorbeeld in staat om problemen vanuit een helikopterview te bekijken, waardoor er meer inzicht en doorzicht komt. Ze beschikken over een uitgebreider netwerk. Laten we hun wijsheid en hun kalmte niet vergeten.  Klein detail: als we vanaf vandaag alleen nog in jonge enthousiaste creatievelingen gaan investeren, dan zijn we er aan voor de moeite. Jongeren veranderen graag van werk, oudjes zijn een pak trouwer. 

Demotie

Het langer-werken-debat gaat gemakshalve te snel over een praktijk die in het bedrijfsleven dagelijks gebruikt wordt en waarop nog altijd een taboe rust. Demotie, een functieverlaging, kan een oplossing zijn om oudere werknemers langer aan het werk te houden. Op die manier halen we de druk en de stress van de job. Demotie is een opportuniteit, alleen beseffen we dat nog niet ten volle.

Studies wijzen op de positieve bijdrage van inhoudelijke jobveranderingen. Nieuwe verantwoordelijkheden zetten oudere werknemers aan tot langer werken.  Dat loon hierbij een struikelblok kan zijn, is vooral een probleem van vakbonden. Als u het de individuele werknemer vraagt, primeert werktevredenheid en work-life balance boven loon. Trouwens, loon an sich is erg beperkend. Het is nuttig in deze context het hele rewardpakket eens onder de loep te nemen, dat biedt zeker nog wat uitdagingen.

Waar het schoentje bij demotie vooral wringt, is de maatschappelijke perceptie. Promotie wordt nog teveel gekoppeld aan succes. Demotie, daarentegen, draagt het stigma van de mislukking. U wil toch geen mislukkeling genoemd worden? Daarbij komt dat er ook een communicatieprobleem schuilt in demotie: de werkgever weet eigenlijk niet hoe hij dat moet uitleggen. En laat daar nu net de sleutel liggen! Als de werkgever erin slaagt een demotie uit te leggen met respect voor de persoon en met waardering voor de prestaties van de werknemer dan is die laatste misschien in staat de demotie als een stap vooruit te zien. Als we hier nu nog een psychologisch contract aan verbinden dat in verhouding staat tot de realiteit en gericht is op de lange termijn, dan komen we er misschien nog uit.
* Het hele opiniestuk van Stefaan Michielsen vind je op http://www.tijd.be/opinie/commentaar/Langer_werken.9202443-620.art?auth=ok

Geen opmerkingen:

Een reactie posten